نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (شناخت محیط زیست)

اصول مربوط به محیط زیست:

اصل اول: ماده ،انرژی ،فضا،زمان وتنوع همگی از انواع منابع به حساب می آیند.قبل از توضیح وتفسیر این اصل لازم است که تعریفی از یک منبع داشته باشیم:

منبع عبارت است از هر چیز مورد نیاز فرد،جمعیت یا اکوسیستم که با افزایش مهیایی خودتا یک سطح مطلوب یا کافی افزایش میزان تبدیل انرژی را اجازه می دهد.

با توجه به این اصل می توان گفت که ماده وانرژی دو منبع به حساب می آیندچون پیشروی وافزایش میزان تبدیل انرژی به وسیله سیستم های زنده متناسب با میزان مهیایی ماده وانرژی است.

از طرفی فضا نیز به طریق مشابه یک منبع به حساب می آید به عنوان مثال اگر فاصله یک حیوان از نزدیک ترین فرد از همان گونه ولی جنس مالف بیش از حد کوتاه باشد نشان می دهد که تراکم جمعیت احتمالا"آنچنان زیاد است که به دلیل جنگ با یکدیگر ،برخورد با سایر نا هنجاری ها افراد دیگر جمعیت در فرآیند جفت گیری مداخله خواهند کرد.اگر فاصله با نزدیک ترین جنس مخالف بیش از حد زیاد است احتمال یافتن جفت مورد نظر بسیار کم بوده وباروری که عملا" انجام می گیرداز حداکثر ممکن آن کمتر خواهد بودبنابراین یک منبع به حساب می آید.

زمان نیز یک منبع است مثلا"پستانداران کویر را در نظر بگیرید که برای بقاء خودبه ماندآب های موجود در کویر وابستگی دارند.در طول فصل خشک که تعداد ماند آب کاهش می یابد،پستانداران می بایست از یک ماند آب خشک شده به دیگری که دارای آب است مهاجرت کنند.اینکه این مهاجرت به انجام می رسد یا نهبستگی به این دارد که آیا پستانداربه اندازه کافی انرژی در اختیار دارد کهبا شتاب متوسط به اندازه کافی راه را به طرف نزدیک ترین موضوع مناسب دیگر بپیماید یا نه .

تنوع نیز یک منبع به حساب می آید.مثلا" هرچه تنوع غذاهای مصرفی یک گونه بیشتر باشدآسیب پذیری گونه در قبال تغییر یک عامل محیطی که غذای اورا از بین می برد کمتر است.برای گونه ای که از 100 گونه مختلف تغذیه می کنداحتمال اینکه تغییر یک عامل محیطی هر 100 گونه غذایش را از بین ببرد بسیار بعید است.در نتیجه گونه های فراوان تر وگسترده تر اغلب عمومی هستند تا تخصصی .صرفا"به دلیل اینکه سهم بیشتری از منابع محیطی برای آنها فراهم می باشد.مثل انسان-شغال-ملخ وکلاغ وبرخلاف اینها خرس کوالا که فقط از اوکالیپتوس می خورد،خرس پاندا که فقط از نوعی نی استفاده می کندنمونه آن موجوداتی هستند که به دلیل رژیم غذایی محدود فراوانیشان محدود شده است.  

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (بیولوژی و شناخت حیوانات شکاری)

جمعیت (Population)

جمعیت یکی از مفاهیم بنیادی در علوم محیطی است. این اصطلاح، در مواردی که بودن توصیف بکار رفته باشد :

"" همواره به گروهی از افراد اطلاق می شود که همگی به یک گونه واحد تعلق داسته باشند.""

این تعریف برای مواقعی است که تمام افراد یک جمعیت به یک منطقه محدود شده باشند. تعریف جمعیت در مواقعی که مواردی که اعضای یک منطقه در منطقه وسیعی گسترش یافته باشند و تنها اختلاف بین اعضای مختلف فاصله باشد مشکلتر است. این مطلب مثلا برای ببر آسیایی و اردک سرسبز صدق می کند. در این موارد با معنی ترین روش برای تعریف جمعیت بر اساس تاثیری است که هر فرد می تواند بر دیگری داشته باشد. بنابرین در این مواقع جمعیت متشکل از آن عده از افراد یک گونه است که بالفعل قادر به آمیزش با یکدیگر باشند. بنابراین طبق این تعریف مرال های پارک ملی گلستان و منطقه جهان نمای گرگان و یا گوزن زرد منطقه حفاظت شده کرخه و دشت ناز ساری چون به علت جدایی جغرافیایی قادر به آمیزش با هم نیستند جمعیت های جداگانه به حساب می آیند.

رشد جمعیت     

ما در بین حیوانات شکاری دو نوع رشد جمعیت را می توانیم مشاهده کنیم.

الف) رشد J شکل یا نمایی (Exponential growth)

ب) رشد S شکل یا منطقی (Sigmoid or Logestic growth)

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (فنون و مدیریت محیط زیست)

 مدیریت دو هدف عمده را دنبال می کند :

1-حفظ قابلیت تولید سرزمین یا زیستگاه

2- حفظ تنوع زیستگاه یا منطقه

مدیریت حیات وحش باید یک روند گردشی و روبه تکامل داشته باشد و در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد :

1-مدیریت باید لحظه ای و زمانی باشد یعنی مدیریت جامع و یا مدیریت خطی (مدیریت آقای کینگ )

2-مدیریت جامع یا خطی درست نیست و بهتر است شیوه گردشی را داشته باشیم( لیند بلوم) .

مدیریت حیات وحش یک روند گردشی و رو به تکامل است موارد مدیریت دائم در حال تغییر و تحول است . تغییرات در جمعیت حیات وحش ، تغییرات در رفتار آدمی و تغییرات در جامعه یا بطور طبیعی و یا توسط انسان است . آقای کینگ در سال 1941 گفت مدیریت حیات وحش روند خطی است . بر اساس نظریه خطی کینگ مدیر یا کارشناس باید بتواند کلیه اطلاعات لازم و موردنیاز مدیریت را در رابطه با جمعیت و زیستگاه چه از طریق شناسایی و سرشماری و یا طرق دیگر بدست آورد و زمانیکه شناخت کامل شد می تواند مشکل را شناخته ، تشخیص دهد و راه حل ارائه دهد و شیوه های مدیریتی اعمال کند .

آقای لیندبلوم با نظریه خطی خیلی موافق نیست و می گوید یک مدیریت جامع خوب است ولی ما در زمان مشخص به اطلاعات لازم و موردنیاز دست پیدا نمی کنیم و برای ما این شیوه به راحتی بدست نمی آید . و ما برای مدیریت یک روش گردشی را باید در نظر بگیریم زمانیکه ما مشکل را شناختیم بر اساس آن در هر دوره شیوه مدیریتی خاصی را اعمال می کنیم . ما می توانیم شیوه های مدیریتی هر دوره را برای دوره بعد با اصلاح بکار ببریم .

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (اکولوژی حیات وحش)

تکامل و بوم شناسی

منظور از تکامل تغییر است و تکامل از دیدگاه زیست شناسی را می توان تغییر هر یک از ویژگی های جمعیت در طول زمان دانست . اما هر گونه تغییری را نمی توان حرکتی به سوی تکامل دانست . اگر تغییر بوجود آمده موجب سازگاری بیشتر موجود زنده با محیط نگردد طبیعی است که به زیان موجود عمل کرده و موجب شکست وی در صحنه رقابت با سایر موجودات خواهد شد . از سوی دیگر تغییر بوجود آمده چنانچه موجب سازگاری بیشتر گردد باید بسامد ژن های بوجود آورنده آن تغییر در جمعیت از نسلی به نسل دیگر رو به فزونی باشد . پرسش مهمی که در اینجا مطرح می گردد آنست که چه چیزی تغییرات تکاملی را موجب می گردد؟چارلز داروین والاس در سال 1858 به این نتیجه رسیدند که گزینش طبیعی، ساز و کار (مکانیزم) اصلی پدید آورنده ی تکامل است .گزینش طبیعی با گذر از مراحل زیر عمل می کند:

1) تنوع ویژگی افراد، اصل تغییر ناپذیر در جمعیت هاست. افراد هیچ جمعیتی از گیاهان یا جانوران عیناً یکسان نیستند(تنوع).

2)در هر جمعیتی شمار کثیری از افراد بدنیا می آیند.(این توان تولید مثلی زیاد مدت ها پیش از داوین شناخته شده بود.)

3)افراد کثیر بدنیا آمده برای کسب منابعی که زندگی آنها بستگی دارد به رقابت خواهند پرداخت. هر فرد به طور متوسط تنهایک فرد را جایگزین خواهد ساخت.

بنابراین ، تنازع بقا اجتناب ناپذیر است.

4)برازنده ترین افراد جوان ،زنده خواهند ماند.یعنی از میان کلیه فرزندان ونونهالان بدنیا آمده تنها آنانکه به بهترین وجه توانایی بدست آوردن و مصرف منابع را دارند بقا خواهند یافت. (این پدیده "اصل بقای اصلح" خوانده می شود) .

5)چنانکه خاستگاه و ویژگی های برازنده ترین افراد وراثتی ( ژنتیکی ) باشد این ویژگی ها ( صفات ) به نسل بعد منتقل خواهد شد.

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (اکولوژی حیات وحش)

تکامل و بوم شناسی

منظور از تکامل تغییر است و تکامل از دیدگاه زیست شناسی را می توان تغییر هر یک از ویژگی های جمعیت در طول زمان دانست . اما هر گونه تغییری را نمی توان حرکتی به سوی تکامل دانست . اگر تغییر بوجود آمده موجب سازگاری بیشتر موجود زنده با محیط نگردد طبیعی است که به زیان موجود عمل کرده و موجب شکست وی در صحنه رقابت با سایر موجودات خواهد شد . از سوی دیگر تغییر بوجود آمده چنانچه موجب سازگاری بیشتر گردد باید بسامد ژن های بوجود آورنده آن تغییر در جمعیت از نسلی به نسل دیگر رو به فزونی باشد . پرسش مهمی که در اینجا مطرح می گردد آنست که چه چیزی تغییرات تکاملی را موجب می گردد؟چارلز داروین والاس در سال 1858 به این نتیجه رسیدند که گزینش طبیعی، ساز و کار (مکانیزم) اصلی پدید آورنده ی تکامل است .گزینش طبیعی با گذر از مراحل زیر عمل می کند:

1) تنوع ویژگی افراد، اصل تغییر ناپذیر در جمعیت هاست. افراد هیچ جمعیتی از گیاهان یا جانوران عیناً یکسان نیستند(تنوع).

2)در هر جمعیتی شمار کثیری از افراد بدنیا می آیند.(این توان تولید مثلی زیاد مدت ها پیش از داوین شناخته شده بود.)

3)افراد کثیر بدنیا آمده برای کسب منابعی که زندگی آنها بستگی دارد به رقابت خواهند پرداخت. هر فرد به طور متوسط تنهایک فرد را جایگزین خواهد ساخت.

بنابراین ، تنازع بقا اجتناب ناپذیر است.

4)برازنده ترین افراد جوان ،زنده خواهند ماند.یعنی از میان کلیه فرزندان ونونهالان بدنیا آمده تنها آنانکه به بهترین وجه توانایی بدست آوردن و مصرف منابع را دارند بقا خواهند یافت. (این پدیده "اصل بقای اصلح" خوانده می شود) .

5)چنانکه خاستگاه و ویژگی های برازنده ترین افراد وراثتی ( ژنتیکی ) باشد این ویژگی ها ( صفات ) به نسل بعد منتقل خواهد شد.

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (پرنده شناسی)

نوک پهن

مشخصات:هردوجنس بوسیله منقار بلند وبیل مانندشان از سایر اردکها متمایز اند ودر هنگام استراحت وشنا سر را پایین نگه می دارند.

شکل ظاهری:در پرنده نر سر به رنگ سبز تیره وبراق ،سینه سفید ،شکم وپهلوها بلوطی وروتنه کاملا”سیاه وسفید است همچنین پیش بالها آبی

ومایل به خاکستری ،آینه بالی سبز رنگ ودمگاه سیاه است اما انتهای پرها دم سفید است .پرنده ماده ونابالغ ها روی آب شبیه ماده سر سبز اند با این تفاوت که منقارشان بزرگ است.در فصل تولید مثل نرها شبیه ماده ها می شوندبا این تفاوت که رنگ آبی پیش بال نر ،روشن تر است.

پرواز:رنگ پیش بال آبی روشن تر است.

اندازه:50سانتی متر.

 نحوه زیست در ایران:زمستان گذران.

زیستگاه:در مناطق تالابی ،باتلاقها ،دریاچه هاوگاهی نیز سواحل دریا که پوشش گیاهی فراوان دارد بسر می برد.

حفاظت:میزان شکار این پرنده باید مورد توجه جدی قرار گرفته واز شکار بی رویه اش جلوگیری شود.

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (پرنده شناسی)

کشیم بزرگ

مشخصات:ازدیگرکشیمیان بزرگ تر است.منقارش قرمز،گردن باریک،پشت گردن وروتنه خاکستری مایل به قهوه ای است.در فصل تولیدمثل روی سرش دو کاکل بلند وتیره دیده می شود.حاشیه چشمان وزیر گلوی این پرنده سفید است.هنگام شناکردن روی آب بدن کشیده اش اندکی در آب فرو می رود.درزمستانها سروگلو سفیداست وروی سرش کاکل تیره رنگ به حالت خوابیده دیده می شود.

پرواز:درموقع پرواز،شاهپرهای ثانوی ولکه بزرگ وسفیدرنگ پیش بالش دیده می شود.

اندازه:47سانتی متر.

نحوه زیست در ایران:بومی.

زیستگاه؛اغلب دردریاچه های آب شیرین،آبگیرهاومصب هایی که دارای پوشش گیاهی است بسر می برندولابه لای پوششهای نیزار تولیدمثل می کنند.

حفاظت:درحال حاضر نیازی به برنامه حفاظت نیست.

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (پرنده شناسی)

با توجه به مطالب گفته شده و بر اساس اظهارات آقای اسکندر فیروز 502 گونه پرنده در ایران وجود دارد که در حال حاضر هم بر اساس مطالعات گروهی از محققان خارجی(هلندی) تعداد این گونه ها روبه افزایش است.

به طور کلی گونه هایی که در ایران وجود دارند:

1- جوجه آور :

الف) بومی:

a) native

b)resident

c)endemic

ب) مهاجر  breeding migratory

2- غیر جوجه آور :

الف) مهاجر فصلی seasonal migratory

ب) مهاجر گذری passer migratory

Native : یعنی پرندگانی که خاستگاه آنها ایران است ولی به علت تشابه زیستگاه در کشورهای دیگر هم دیده می شوند و انسان در نقل و انتقال آن دخالتی ندارد مثل سینه سرخ ایرانی iranian gutturalis

Endemic : فقط در ایران شکل گرفته و دیده می شود و توانایی زیستن در سایر مناطق را ندارد مثل زاغ بور podoces pleskei

Resident : مثل اکثر پرندگان ایران که علاوه بر ایران در اکثر کشورهای دیگر هم وجود دارد و زادآوری می کنند مثل گنجشک – زاغی

Breeding migratory : که اواخر زمستان به ایران می آیند و تخم گذاری می کنند و اواخر تابستان ایران را ترک می کنند مثل کاکایی صورتی larus genei

Seasonal migratory : مثل مرغابی ها که فصول پاییز و زمستان در ایران هستند.

Passer migratory : مثل سلیم ها و آبچلیک ها که به صورت عبوری ضمن مهاجرت خود در ایران هم توقف دارند و بعد میروند .

سلیم ها charadoriidae

آبچلیک ها scolopacidae

نکات کنکور کارشناسی ارشد محیط زیست (پرنده شناسی)

راسته کشیم سانان

تیره کشیمیان

کشیم گردن سیاه

مشخصات:منقارش قلمی وسیاه رنگ واندکی متمایل به بالا،درفصل تولیدمثل،سر،گردن،گوش،به رنگ سیاه است وگوش پرهایس بادبزن مانند می شود.درزمستان،سر،تاریک وپشت گردن،سیاه رنگ است.درزیرچشمها وگلوی پرنده ،لکه مشخص سفیدی مشاهده می شودکه تا پشت چشم ها ادامه دارد.

اندازه:30سانتی متر.

نحوه زیست در ایران:زمستان گذران است.

زیستگاه:درتالابها وبرکه های عمیق ونواحی باتلاقی دارای پوشش گیاهی تولیدمثل کرده ،وزمستانها ،دردریاچه ها وآبهای ساحلی زندگی می کند.در زمستان نسبتا”فراوان است .

حفاظت:درحال حاضر نیازی به برنامه حفاظت نیست.

پکیج کامل کنکور کارشناسی ارشد و دکترای محیط زیست

این پکیج حاصل جمع آوری کلیه مباحث و نکات مهم جزوات رفرنس کنکوری است و داوطلبانی که از این پکیج استفاده کرده اند نظرات مثبت خود را به اینگونه به ما اعلام داشته اند که:

1- حداقل 70% تست های کنکور 93 را در این جزوات مطالعه کرده بوده اند

2- با تهیه این پکیج نگران اینکه جزوه یا نکته ایی را مطالعه نکرده باشند نداشته  و نیازی به دنبال جزوه گشتن نداشته اند